Feedback?
Christian Versloot
Christian Versloot
29 december 2017 20:22

Een spannende evolutie op de ultralange termijn. Dat zijn een boel moeilijke woorden, dat realiseer ik me, maar ze zijn hele gewoon in de weerwereld – en al helemaal tijdens het winterhalfjaar 🙂 Er zijn namelijk twee soorten weermensen:

  • Mensen die alles wel op zich af laten komen en puur operationeel naar de kaarten voor morgen en overmorgen kijken;
  • Mensen die haast ‘strategisch’ kijken naar het gevecht tussen hoge- en lagedrukgebieden enerzijds en luchtmassa’s anderzijds om op de lange termijn kleine lichtpuntjes te spotten die uiteindelijk kunnen doorgroeien naar een heuse aanval van Koning Winter.

Weerkaarten: wetterzentrale.de, wxcharts.eu

Nadat we gisteren schreven over de sneeuw van vandaag en daarmee de kortetermijnbril op hadden, wisselen we na een bezoek aan de meteo-opticien en gaan we de lange termijn op.

Want na een tijdje waarin het niks leek te worden komt vanaf Driekoningen, 6 januari, mogelijk een omslag in het patroon van hoge- en lagedrukgebieden om de hoek kijken. De bekende weerspreuk is dan ook niet voor niets „als Driekoningen is in het land, komt de vorst in ’t vaderland”. Maar laten we eerst een korte blik werpen op de korte en middellange termijn om te kijken waar de omslag vandaan komt.

Korte en middellange termijn westenwinden, tot in de lange termijn

Over de korte en de middellange termijn kunnen we heel simpel zijn. We hebben te maken met een westcirculatie en met de westenwinden worden depressies aangevoerd & hebben we te maken met zacht weer. Op de weerkaart van 5 januari zien we die westelijke stroming nog steeds hangen: isobaren die in een rechte lijn zachte lucht van de Atlantische Oceaan aanvoeren richting Nederland en lagedruk die de macht heeft boven Europa.

Dat ziet er zo uit:

Tot 5 januari hebben we dan ook te maken met minima rond 5 graden en maxima tussen 6 en 10 graden Celcius. Dat wordt wel duidelijk als we naar de pluim kijken:

Spannende ontwikkelingen op de ultralange termijn

Maar vanaf Driekoningen, op de zesde januari, lijkt de temperatuur omlaag te gaan. Dat betekent dat er een omslag plaats moet hebben gevonden in het weerbeeld. Als we kijken naar de kaarten van het Europese weermodel dan zien we ook precies datgene gebeuren dat we nodig hebben voor een winterse situatie: wat advectie op de Oceaan (eerste kaart) en een Scandihoog, een hogedrukgebied boven Scandinavië, als gevolg (tweede kaart):

Mooi! Best een goede ontwikkeling. De afgelopen dagen zagen we namelijk dat depressies op de Atlantische Oceaan het beginnende Scandihoog vrij snel kapot drukten, waarna de eventuele winterprik al gauw voorbij leek te zijn.

Er zijn echter een aantal factoren die we nu moeten bekijken willen we wat meer zekerheid hebben:

  • Hoeveel kou is er aanwezig? Met een dergelijk hoog zonder kou die op transport kan worden gezet vanuit het oosten hebben we namelijk alsnog geen winter.
  • Wat zijn de effecten van de termijn? We zitten namelijk rond +240 uur, tien dagen vooruit, en dat valt ver buiten de betrouwbare termijn van vijf dagen (+120).
  • Hoe denken de andere modellen hierover? We hebben gekeken naar de output van de operationele run (de hoofdrun) van het Europese weermodel ECMWF. Als andere modellen meegaan in dit scenario hebben we een lichtpuntje dat net iets ‘vaster’ kan worden geprikt.

Hoeveel kou is er aanwezig? De pluim hierboven (de EPS-pluim van het KNMI, oftewel de Europese pluim) laat zien dat het vanaf Driekoningen ’s nachts licht vriest. Dat is raar omdat zo’n Scandinavisch hoog vaak transportkou op gang brengt en voor krakende vorst zorgt. Het zou kunnen betekenen dat er geen kou voorradig is op het punt waar het hoog lucht vandaan transporteert (en dat is in dit geval Finland). Als we kijken naar de temperaturen op anderhalve kilometer hoogte zien we het volgende:

Echte transportkou is niet bij ons in de buurt aanwezig – de koudste gebieden liggen op een lijn tussen Siberië en het noordoosten van Canada. De paarse uitloper die je boven Noord-Europa ziet uitzakken is slechts een ‘schamper’ van de echte kou. Een hogedrukgebied boven Rusland is nodig om de ‘koudebron’ boven Siberië in te prikken zodat koude lucht afzakt richting het hoog boven Scandinavië en uiteindelijk onze kant opkomt… maar zo ver wil de Europese run niet gaan.

Daarom is dit een goede aanzet tot winter maar is-ie nog net niet goed genoeg voor ijzige kou!

De termijn, daar kunnen we heel simpel over zijn. We spreken over ontwikkelingen die zich nog ver buiten de betrouwbare termijn bevinden. Die is vijf dagen, en dit gaat om tien dagen. Het enige dat we kunnen doen om dit beter te maken is afwachten 🙂 De berekeningen zijn echter wel consequent en consistent, run na run, en worden zelfs iets beter (intuïtief gezien). Maar dat betekent niets – het is wel vaker gebeurd dat mooie berekeningen op de lange termijn uiteindelijk niets bleken te worden. Afwachten dus!

De andere modellen, laten we die eens op een rijtje zetten op strategisch niveau. We beginnen met GFS, dat een aanzet tot een Scandinavisch hoog intekent dat al gauw uit elkaar valt door lagedruk van de Atlantische Oceaan. Dat zou rond 8 januari mogelijk wel wat ‘vuil’ winterweer teweeg kunnen brengen – maar ook dat is veel te ver vooruit! De kaart:

GEM lijkt heel sterk op de Europeaan ECMWF en tekent een Scandinavisch hoog in. Door gebrek aan een Russisch hoog kan de echte transportkou ons echter niet bereiken:

Conclusie

We kunnen dus niet definitief zeggen dat het winter wordt 🙂 Wel zien we al een aantal runs op rij dat 6 januari, Driekoningen, mogelijk een omslagpunt gaat worden voor wat betreft de luchtdrukverdeling. Dat heeft impact op de temperatuur boven Nederland, maar als de berekeningen nu 100% zouden uitkomen krijgen we te maken met lichte nachtvorst.

We zullen proberen voor elkaar te krijgen bij de weergoden dat ze kou onze kant op sturen. Als dat lukt gaan de volgende runs veel beter worden! Bij nieuwe ontwikkelingen komen we terug met een nieuwe update 🙂

Wat vind jij? We vinden jouw analyses van de kaarten leuk om te lezen en gaan graag met je in gesprek. Laat in de discussiebox hieronder je reactie achter, leuk! 😄👇

Christian Versloot

Christian Versloot

Christian is sinds 2004 met het weer bezig. Hij is in het bijzonder gefascineerd door onweer en rijdt in de zomermaanden met het team van Bliksemdetectie stad en land af om de mooiste buien te onderscheppen.