Winterupdate #23: tot zaterdag winter in Nederland

Het is alweer even geleden dat we een Winterupdate hebben geschreven – zelfs zo lang dat we op Facebook berichten voorbij zagen komen met de vraag waar onze update toch bleef 🙂 Sorry daarvoor! Het was even wat drukker dan gewoon met onze dagelijkse werkzaamheden, waardoor geen enkel teamlid beschikbaar was voor het schrijven van een verwachting.

Tot vanavond. We gaan wederom een blik werpen op de pluim, de ensembleverwachting & de weerkaarten op korte termijn. Maar we beginnen bij de actuele situatie.

Het is winter in Nederland

We kunnen daar kort over zijn: het is behoorlijk koud in Nederland! Op het moment van schrijven vriest het matig in verschillende delen van Nederland, zoals we op de weerkaart kunnen zien. Ook hebben we op verschillende plekken een ijsdag gehaald, een dag waarop de maximumtemperatuur niet boven het vriespunt is uitgekomen.

Tip: sla de link naar de actuele temperatuur in Nederland op in je favorieten.

Deze winterinval gaat ook gepaard met een behoorlijke hype. Overal zien we berichten voorbij komen over de gevoelstemperatuur, met als kers op de taart de Siberische beer en de uiterst scherpe reactie van NOS-weerman Gerrit Hiemstra. Maar de kop van de Speld was leuker: de gevoelsaanstellerij kan deze week oplopen tot maarliefst -30 graden!

Toch zit er een behoorlijke kern van waarheid in. We hebben verschillende zaken voorbij zien komen in de afgelopen week:

• Een gevoelstemperatuur van -15 tot -20 graden. Ok, dat lijkt komende dag inderdaad voor te kunnen komen (het KNMI heeft er conform de criteria ook code geel voor afgekondigd), maar wat dan? Een goede jas aan, sjaal om, handschoenen aan – en klaar. Het is gewoon een kwestie van opletten om niet onderkoeld te raken, maar met een beetje nuchterheid en gezond verstand moet dat wel lukken.
• De Russische beer is gearriveerd! Dat heb ik vandaag nog bij een foto gezien… van sneeuwval. Dat is dus absoluut niet wat de Russische beer is, en tekent eigenlijk wel een beetje de hype erover. Gerrit Hiemstra beschreef het mooi (zie de link hierboven): de Russische beer wordt in het land der weerliefhebbers gebruikt om aan te kondigen dat er behoorlijk koude lucht uit het oosten komt, uit Rusland. Wat we dan op de weerkaart zien is meestal een groot hogedrukgebied dat strekt van Scandinavië tot Rusland, of twee hogedrukgebieden – één boven Scandinavië en de andere boven Rusland. Oh: dit is de weerkaart van vandaag… de Beer heeft dus niks met sneeuw te maken!
• Het wordt Siberisch koud. Mwoah, dat valt wel mee. Ook dat is een afbuiging van hoe ’t in de weerwereld wordt gebruikt: de lucht is redelijkerwijs van Siberische origine. Dat betekent dat de lucht oorspronkelijk boven Siberië lag en aan de oost- en zuidflank van het hogedrukgebied op de kaart hierboven (klik op de link) naar ons land is aangevoerd. Maar het wordt niet ineens Siberisch koud (in Irkoetsk is het -20 graden).

Ook in Engeland hebben ze er een leuke naam voor gevonden:

De Britten zijn er ook opgewonden over. Daar heet ’t echter #BeastFromTheEast. https://t.co/imKtHhIK0r

— Bliksemdetectie.nl (@bliksemdetect) 25 februari 2018

De pluim en het ensemble

Goed, dan nu de blik vooruit. In de meeste analyses voor de langere termijn maak ik eerst handig gebruik van de pluim en het ensemble, de één van het Europese weermodel en de ander van het Amerikaanse weermodel. Het is als het ware een soort helikopteroverzicht om te bepalen waar het weer naartoe gaat.

Vanavond zien de pluim en de ensembleverwachting er als volgt uit:

Bron kaarten: KNMI, Wetterzentrale

Wat kunnen we zeggen over de consistentie tussen beide modellen? Die lijkt tot het weekend redelijk in orde te zijn. Beide modellen schetsen ijsdagen en minimumtemperaturen tot -7. De spreiding is ook klein: de lijntjes liggen tot aan zaterdag behoorlijk dicht bij elkaar (ieder lijntje is een afzonderlijke berekening, met de OP/Hoge resolutie als oper/hoofdberekening, en AVG/middelste als ‘gemiddelde’ van alle berekeningen). Dat betekent dus dat de berekeningen behoorlijk goed met elkaar overeen komen zowel binnen als tussen de modellen waardoor we dus een behoorlijke zekerheid hebben dat het winterweer tot het weekend aanhoudt.

Hoe zit het met de buiigheid?

Met name in het noorden van het land is er vandaag hier en daar veel sneeuw gevallen. Vanuit Ameland kwamen er zelfs meldingen van 15 tot 20 centimeter binnen. Op de hele Wadden was het sneeuwplezier groot. Maar ook in andere delen van het land viel er zo nu en dan een beste sneeuwbui: toen ik vanmiddag met de trein van Zwolle naar Enschede reed kwamen we bij Almelo in een sneeuwbui terecht. Het zicht was ineens pak ‘m beet dertig meter 🙂

Deze foto is door Albert Wester gemaakt op Terschelling:

Je zult maar #vakantie hebben. Dan krijg je deze #sneeuw er helemaal gratis bij!#winter op #Terschelling pic.twitter.com/cu4dkJkgJW

— Albert Wester (@Albert_Wester) 27 februari 2018

De komende dagen lijkt de buiigheid echter weer af te nemen, tot het weekend:

Bron kaart: KNMI

Zaterdag weeromslag, mogelijk met sneeuw

Op vrijdag lijken we de winter weer achter ons te moeten laten. Geniet er dus nog maar even van voordat ‘ie weer voorbij is – bijvoorbeeld bij de eerste natuurijsmarathon in Haaksbergen, die morgen verreden wordt.

Rest de vraag: wat gaat er gebeuren dat we vanaf het weekend met een dooiaanval te maken krijgen?

Bron weerkaarten: wxcharts.eu (weerkaarten) en Bliksemdetectie.nl (H-/L-symbolen en pijlen)

Daarvoor moeten we eerst kijken naar de weerkaart zoals die werd ingetekend voor 13.00 uur afgelopen middag (12 uur UTC):

We zien het krachtige hogedrukgebied boven Scandinavië, een enorme bel aan koude lucht die aan de oostflank van dit hogedrukgebied is afgezwakt over grote delen van Europa… evenals een lagedrukgebied ten noordwesten van Griekenland. Maar het laag dat voor de dooiaanval lijkt te gaan zorgen ligt er ook al, en eigenlijk op de plek waar normaalgesproken het Azorenhogedrukgebied ligt.

De trekrichting daarvan is met een pijl aangegeven.

Op de weerkaart van donderdag zien we het hogedrukgebied afzakken en tegelijkertijd ook steeds zwakker worden:

…met als gevolg dat dit lagedrukgebied, op basis van de laatste berekeningen, in het weekend een teug zachtere lucht (de lichtblauwe en groene vlekken betekenen temperaturen op leefhoogte van boven het vriespunt) naar ons land brengt (de kaarten zijn van zaterdag en zondag):

We hebben op de pluim hierboven gezien wat er dan met de temperatuur gebeurt, en laten we ‘m nog een keer herhalen:

Bron kaart: KNMI

Daarbij moeten we wel opmerken dat de spreiding wel enorm is toegenomen rond het weekend. Dat is behoorlijk logisch als we het hebben over een dooiaanval: dat is een complexe situatie en daardoor wijken de berekeningen meer van elkaar af vergeleken bij een hogedrukblokkade zoals die er nu is.

Ook kunnen we in de pluim hierboven zien dat de operationele berekening en de controleberekening wel hele warme uitbijters zijn, maar ook het gemiddelde zit ruim boven nul, en is in lijn met GFS (zie eerder in het artikel). Dat de dooiaanval slaagt is dan ook wel redelijkerwijs te verwachten, en zo schrijft ook de KNMI-meteoroloog in de laatste guidance.

Hij schrijft ook: “Vanaf vrijdag een dooiaanval met eerst winterse neerslag, steeds meer overgaand in regen bij oplopende temperaturen.” Bij de dooiaanval kan de eerste neerslag dus in de vorm van sneeuw gaan vallen, later regen.

En na het weekend? De temperatuur lijkt op basis van de laatste berekeningen wel boven het vriespunt te blijven. Maar het blijft wel fris, zeker omdat de meteorologische lente dan al begonnen is (namelijk op 1 maart). “Het is wel nog de vraag hoe snel de koude lucht zich uiteindelijk laat verdrijven (er is een vrij dikke koude plaklaag)”, zo schrijft de KNMI-meteoroloog.

Het hoe & wat is nog even afwachten, maar in dit stadium verwachten we dat de winter tot zaterdag aanhoudt, gevolgd door een (geslaagde) dooiaanval.

Laten we voor de winterliefhebber hopen dat er nog een aantal dagen aangeplakt worden… 😉