Waarom het gisteren niet tot fel onweer kwam

In mijn verwachting van afgelopen vrijdag schreef ik dat het zaterdag wel eens tot fel onweer zou kunnen komen, en dan met name in de zuidwestelijke helft van het land. Uitgezonderd een onweersbui die in de vroege zondagochtend over het westen van Nederland trok, kwam deze verwachting niet uit. In deze blogpost probeer ik te onderzoeken waarom het gisteren niet tot onweer kwam. Daarvoor moeten we terug naar de situatie zoals hij gisteren op de kaarten stond ingetekend.

En dat was als volgt, als je de weerkaart hieronder bekijkt. Volgens de berekeningen van de modellen die het KNMI gebruikt, zou dit de luchtdruksituatie moeten zijn geweest op zaterdag. We zien een aantal lagedrukgebieden tussen IJsland en de Britse Eilanden, die samen een complex systeem van fronten en lijnen bevatten. Ook zien we een hogedrukgebied boven de Zwarte Zee en een hogedrukgebied boven de Middellandse Zee. Deze zorgden de afgelopen dagen voor relatief stabiel weer boven Nederland, met een warme zaterdag door de aanvoer van warme, zuidelijke lucht. We zien hier dus een dynamische situatie op de kaarten staan. De dynamische situatie is echter niet ‘klassiek’, waarbij het hogedrukgebied meer boven Europa gesitueerd is en het lagedrukgebied iets zuidelijker ligt. Het leek echter wel een situatie te zijn die voor onweer kon zorgen.

De verwachting was dat het lagedruksysteem, dat zich langzaam richting het westen zou bewegen, voor stijgende luchtbewegingen en dus buienvorming zou zorgen. Door de onstabiliteit die aanwezig was – zuidelijk aangevoerde lucht zorgt over het algemeen voor een stijging van de onstabiliteit, die noodzakelijk is voor de vorming van onweer – zou het tot onweer moeten komen.

Zaterdag: geen goed gevoel bij de verwachting

Zaterdag had ik geen goed gevoel meer bij mijn eigen onweersverwachting. Het leek erop dat de stroming in de atmosfeer, die buien en buiencomplexen een richting op voert, zuidelijker was dan verwacht. Buien die zouden ontstaan, zouden dan op de Noordzee terecht komen, in plaats van in het zuidwesten van het land. Onder onweerliefhebbers, die dit liever niet zien gebeuren, wordt dit ook wel een ‘gevalletje Noordzee’ genoemd.

In de middag begonnen onweersbuien te ontstaan. Ze ontstonden vrijwel op de ‘klassieke’ plek, in het noordwesten van Frankrijk. Zwaar onweer dat vanuit het zuidwesten over Nederland trekt, ontstaat meestal boven dat gebied. Ditmaal was echter de hoogtestroming zuidelijker dan verwacht, waardoor precies gebeurde waar ik eigenlijk voor vreesde: de buien trokken over de Noordzee langs Nederland. Op het radarbeeld hiernaast kun je zien hoe dat eruit zag.

Ook viel het met de intensiteit van het onweer wel mee. Dat lag met name aan de hoeveelheid onstabiliteit in de atmosfeer, die op zijn maximum rond de 750 J/kg CAPE is uitgekomen. Vaak was deze hoeveelheid onstabiliteit zelfs minder. Daardoor viel het met het extreme weer wel mee.
Rick Bekker heeft toch een aantal mooie platen weten te schieten, net als laatst. De onweerfoto is in de buurt van Calais genomen. Vanochtend vroeg trok over Zwijndrecht, bij Rotterdam, een shelf cloud over. Deze heeft Rick ook fraai op de gevoelige plaat weten vast te leggen.