Morgen stevig onweer op Spaanse pluim

Het lijkt er dan eindelijk weer eens van te gaan komen: stevige onweersbuien. Ik als onweerliefhebbers heb er al langere tijd naar uitgekeken. Hoewel we wel wat onweer hebben gehad dit jaar is van een grootschalige situatie nog geen sprake geweest. De tropische dag van morgen staat mogelijk garant voor stevige onweersbuien. Ik neem jullie mee in een update van mijn eerdere blogpost.

We zien op de weerkaart dat vandaag een hogedrukgebied boven ons land ligt. Het resultaat kunnen we ook zien als we naar buiten kijken: blauwe luchten en een aantal mooiweerwolken. Het hoog voert polaire lucht aan naar onze omgeving, dus het wordt nog niet erg heet. Morgen echter wel. Dat komt allemaal door een lagedrukgebied dat in de buurt van de Britse eilanden ligt, sterker wordt en het hogedrukgebied verdrukt. Het beweegt noordnoordoostwaarts weg. We zien dan een typische Spaanse pluim verschijnen op de weerkaarten!

» TIP: meer informatie over een Spaanse pluim en wat voor onweer het veroorzaakt? Zoek het dan op in onze les over de basis van onweer.

Die Spaanse pluim is prima te zien op onderstaande weerkaart. Het gaat om de verwachting van de luchtdrukgebieden voor West-Europa, van het HiRLAM-weermodel van het KNMI. Ik vond dit de kaart die de situatie het meest verduidelijkt – het Amerikaanse weermodel en WRF gaan hierin mee. We zien een lagedrukgebied bij de Britse eilanden. Een uitloper daarvan dat zich net ten oosten van Schotland bevindt, heeft volgens HiRLAM een (relatief zwak) frontaal systeem ontwikkeld. Voorafgaand aan dit systeem wordt zeer hete lucht vanuit het zuiden omhooggevoerd.

Ook zien we op bovenstaande kaart een rode lijn net ten westen van de Benelux, en voor een deel in Frankrijk. Het gaat daar om een convergentielijn. Deze convergentielijn zal de ’trigger’ zijn voor de hele onweersituatie van morgen en zal naar verwachting tegen de avond over ons land trekken. Als we willen weten hoe zwaar het onweer gaat worden moeten we kijken of deze trigger samenvalt met het gebied met de grootste onstabiliteit. De huidige verwachting laat het gebied met hoge theta-e waardes samenvallen met de passage van het convergentiegebied. We zien CAPE-waarden terugkomen van 2500 J/kg en hoger boven België en het zuiden van Nederland en, later op de avond, in het zuidoosten van Nederland zo’n 1750 J/kg. In de rest van het land zien we CAPE-waarden van 1000 tot 1500 J/kg.

Het mag nu duidelijk zijn dat er een grote kans is dat er morgen onweersbuien ontstaan onder invloed van de Spaanse pluim. Nemen we de progtemp van een willekeurig punt in het midden van Nederland, dan krijgen we onderstaand plaatje te zien. Het gaat om de situatie van morgen 20:00 uur. De meeste CAPE heeft zich dan opgebouwd en we zien het EL ook op grote hoogte liggen, op net iets minder dan twaalf kilometer. Buien die ontstaan kunnen dus erg hoog worden. Het LCL ligt op zo’n 1,5 kilometer hoogte en het LFC op zo’n 2,5 kilometer hoogte. We zien dus een capping layer van zo’n kilometer in hoogte. Dat is te hoog om door thermische convectie doorbroken te worden. We hebben de dynamische trigger – de convergentielijn – morgen dus echt nodig. De exacte timing van de passage ervan is van levensbelang om te kunnen profiteren van maximale onstabiliteit.

Dynamische verschijnselen zijn ook niet uitgesloten door de aanwezigheid van windschering. We hebben te maken met matige richtingsschering, maar met een enorme toename van de windsnelheid met de hoogte. Deze unidirectionele schering (van 30 knopen) leidt vaak tot lijnvorming en kan ervoor zorgen dat dergelijke systemen vaak uitgroeien tot Mesoscale Convective Systems (MCS). Dat is wat er morgen waarschijnlijk ook gaat gebeuren: de kaarten laten lijnvorming zien met een uiteindelijke groei naar wat een MCS genoemd kan worden. De kans op grote hagelstenen lijkt niet groot, net als de kans op windhozen. Een dergelijk systeem gaat vooral gepaard met een hoge bliksemintensiteit en veel regen. Vanwege die bliksemintensiteit is het stiekem mijn favoriete type onweer. Ik kijk dus enorm uit naar morgen!