Winterupdate #19: de schaatsen weer van zolder?

De afgelopen dagen schrijven we al regelmatig over de vorstperiode die in de planning zit. We zijn inmiddels weer een dag verder, dus we nemen wederom een kijkje in de pluim, de ensembleverwachtingen – evenals de normale weerkaarten. Ook gaan we nu een stapje verder en kijken we naar de potentie op schaatsijs!

Laten we beginnen bij het begin en kijken naar wat de pluim van het Europese weermodel en het ensemble van het Amerikaanse weermodel voor ons in petto hebben.

De pluim en het ensemble

De pluim en het ensemble van respectievelijk het Europese model en het Amerikaanse model schetsen een trend op de langere termijn. Ik pak ze meestal als eerste erbij als ik een langetermijnverwachting opstel, omdat ze de trend aangeven en meteen interessante dagen laten zien die ik dan in meer detail op de individuele weerkaarten kan bekijken.

Het Europese model

De pluim van het Europese model met daarin de berekeningen van vanmiddag 14.00 uur is net een half uurtje binnen:

Op basis van deze pluim kunnen we concluderen dat we in de nacht naar dinsdag (komende nacht dus) al te maken krijgen met lichte vorst. Dat lijkt aan te houden: de ‘oper’, de hoofdberekening van het model en de rode lijn, blijft onder nul in de nachten. Het optreden van een ijsdag lijkt echter wel problematisch te worden; de pluim schetst maximumtemperaturen van ruim boven nul, soms zelfs tot 5 graden. Dit alles kan verklaard worden door de zon, die toch al relatief sterk is nu het tegen eind februari aan begint te lopen.

Het is dan natuurlijk ook zo dat op donderdag 1 maart de meteorologische lente begint!

Desondanks lijkt op de lange termijn het optreden van ijsdagen er wel in te zitten, als we de oper mogen geloven. Maar de termijn is nog te lang om daar definitief uitspraken over te doen.

Qua consistentie is deze pluim behoorlijk in lijn met die van de afgelopen dagen; misschien zelfs iets kouder. Ook is de spreiding niet al te groot – pas vanaf het weekend neemt de onzekerheid toe.

Een goede opzet dus voor een flinke vorstperiode! Desondanks lijken de minimumtemperaturen ook niet extreem laag te worden. Dat kan ook verklaard worden: er ligt namelijk geen sneeuw. Sneeuw zorgt ervoor dat de minimumtemperaturen tot soms wel -20 kunnen zakken bij vorstperioden zoals de komende. Maar omdat er geen sneeuw lijkt te vallen ergens in deze periode, komen de minima ‘hoog’ uit (circa -5, dus tja… nog niet heel warm 😉 )

Dan GFS!

Het Amerikaanse model

Volgens de Amerikanen wordt het de komende nachten minder koud dan geschetst door het Europese weermodel. Vanaf het weekend zou de vorst wel flink moeten toenemen:

Deze berekening is in lijn met die van de afgelopen runs, dus we kunnen spreken van een redelijk consistente verwachting die wel wat warmer lijkt te zijn dan de Europese tegenhanger.

Gedetailleerdere kaarten

Met dank aan wxcharts.eu en wetterzentrale.de voor de weerkaarten 🙂

Het Europese model

Daarom nemen we een kijkje op de gedetailleerdere weerkaarten. Laten we beginnen bij het Europese model voor de komende dagen.

We zien deze weerkaarten eigenlijk een klassieke wintersituatie schetsen. Een hogedrukgebied boven Scandinavië dat voor de aanvoer van koude lucht zorgt, een hogedrukgebied ten westen van de Britse Eilanden dat ervoor zorgt dat lagedruk van de Atlantische Oceaan geblokkeerd wordt, en een (nog wel wat zwak) aanzuigend lagedrukgebied boven het Middellandse Zeegebied.

Concreet komt het erop neer dat de lagedrukgebieden die we ver op de Atlantische Oceaan zien geen schijn van kans lijken te hebben.

Dat is een prima uitgangssituatie voor winters weer. Laten we kijken wat EC verder voor ons in petto heeft.

Op donderdag lijkt het hogedrukgebied boven Scandinavië zich uit te breiden en aan te sterken. De paarse vlek met ijskoude bovenluchten (en dus ook vorst aan de grond) komt al dichterbij Nederland, maar trekt zich daarna wat terug. Te zien is een enorme paarse vlek in de noordoosthoek; dat zijn temperaturen op 1,5 kilometer hoogte van circa -15 tot -20 graden. Aan de grond zou het daar -8 tot -15 graden zijn!

De situatie wordt daarna wat chaotischer. Het hogedrukgebied lijkt zich op basis van deze run te moeten hergroeperen op vrijdag:

En lijkt dat te lukken? Volgens de huidige berekeningen wel. Na het weekend stroomt volgens het Europese model de koude lucht uit over het Europese vasteland. De paarse vlek komt ook boven ons land te liggen en zelfs een dieppaarse vlek ligt bij ons in de buurt:

Desondanks hebben we het hier wel over de lange termijn op basis van de operrun. Het is afwachten hoe deze de komende tijd gaat ontwikkelen, want dat wordt bepalend voor het vervolg van de vorst. Duidelijk te zien in de pluim helemaal bovenaan is dat vanaf het weekend de onzekerheid toeneemt; enerzijds komt dat door de termijn, anderzijds door het hergroeperen.

Wordt vervolgd…. nu gaan we door naar het Amerikaanse model. Kunnen we ontdekken waarom het ensemble van GFS achterblijft bij EC?

Het Amerikaanse model

Terug naar het begin van de situatie. Ook in GFS lijkt de koude lucht uit te stromen boven het Europese vaste land, maar (dit zijn de kaarten t/m donderdag) in iets minder scheutige mate dan EC doet voorkomen:

Het verklaart meteen waarom het ensemble niet uitslaat zoals dat bij EC wel gebeurt.

In het weekend lijkt die koude lucht ons echter wél te bereiken:

Maar ook hier moeten we weer rekening houden met de termijn. Er valt nog weinig zinnigs te zeggen over hoe definitief bovenstaande berekening is. Na het weekend wordt in GFS de toestroom van koude lucht afgesneden waarna het weer voorbij lijkt te zijn met de flitswinter:

…maar ook dat kan de komende dagen zomaar nog veranderen…

UKMO, van de Britten

Het Britse UKMO-model (United Kingdom Met Office) tekent ook een blokkade in van een hogedrukgebied boven Scandinavië:

…met koude lucht die over ons land uitstroomt. In het weekend lijkt deze zich te versterken:

Ook dat lijkt een goede ontwikkeling voor de liefhebber van winterweer en schaatsweer in het bijzonder.

Kunnen we de schaats op?

Eerder dit artikel haalde ik al aan dat er niet echt sneeuw op het programma staat. Dat doet het hart van de schaatsliefhebber harder kloppen, want sneeuw is meestal desastreus voor een mooie ijsvloer. Dat komt doordat sneeuw als een soort isolerende deken werkt waardoor het ijs niet meer kan aangroeien. Het verklaart ook waarom de ijsmeesters van de ijsbanen meestal druk aan het vegen zijn tijdens de wat meer ‘vuile’ winterinvallen met naast ijs ook veel sneeuw.

Dat lijkt de komende vorstperiode dus minder een issue te zijn voor de schaatsliefhebbers.

Maar hoeveel ijs kan er gaan ontstaan? Het KNMI heeft naast de Europese pluim een zogeheten ijspluim ontwikkeld, die de verwachte ijsaangroei berekent. Het weerinstituut neemt daarin mee hoe de gemiddelde wateroppervlakten zich gedragen qua stroming, maar ook bijvoorbeeld hoeveel wind er staat. Dat levert een realistische berekening op van de ijsvloer.

Dan nu over en uit met de spanning 🙂 Het KNMI berekent een heuse ijsvloer van 5 tot 10 centimeter volgende week woensdag. Dat vereist één ding: dat de vorstperiode doorzet zoals deze nu op de kaarten staat en niet afzwakt (en liever nog: sterker wordt).

…dan zou het zomaar eens kunnen dat we in Nederland massaal de schaats op kunnen. 😉 Dat zou niet verkeerd zijn gezien de vakantie in sommige regio’s 🙂 Maar voor nu nog even afwachten!