Nieuwe weersatelliet VS verbetert bliksemonderzoek

Wetenschappers van de University of Alabama in Huntsville (UAH) kijken uit naar de lancering van een nieuwe weersatelliet. De GOES-S-satelliet, een satelliet van NASA en de Amerikaanse weerdienst NOAA, wordt morgen gelanceerd. De lancering betekent mogelijk een grote vooruitgang in onderzoek naar onweer en bliksem dat wordt uitgevoerd aan de universiteit.

De satelliet wordt namelijk uitgerust met een zogeheten Geostationary Lightning Mapper (GLM), een instrument dat is uitgerust met camera’s die 900 miljoen pixels per seconde aan beeld registreren. De universiteit heeft daar een technologie voor ontwikkeld die realtime in de beelden een verschil in lichtintensiteit in al die pixels kan waarnemen. Deze waarnemingen worden gebundeld en naar de aarde gestuurd, waar ze met speciaal ontwikkelde software worden geanalyseerd. Dat gebeurt in bijna-realtime.

Afbeelding: de GOES-R (nu: GOES-16) satelliet die in november 2016 werd gelanceerd. Links onderin zie je de GLM die ook met de nieuwe satelliet meegaat. Bron NOAA/NASA.

Nadat de false positives zijn weggegooid kunnen de gegevens worden gebruikt voor verschillende doeleinden. Dat leidt nog hier en daar tot problemen: “we moeten nog beter het kaf van het koren scheiden, maar over het algemeen voldoet het systeem aan onze verwachtingen”, aldus dr. Hugh Christian, een professor in het Earth System Science Center en de hoogste man in de onderzoeksgroep die zich specifiek op bliksem richt.

Meteorologen maken dankbaar gebruik van de data, bijvoorbeeld om zware onweerscomplexen boven de Verenigde Staten in de gaten te houden.

Stereo-effect

De GLM die met de nieuwe satelliet wordt meegestuurd is identiek aan de GLM die in november 2016 is gelanceerd met de GOES-R-satelliet. Die is in de afgelopen tijd getest en klaar bevonden. Als gevolg daarvan is de satelliet herdoopt naar GOES-16 en wordt hij ingezet aan de oostkant van de VS.

Doordat er na morgen twee GLM’s in de ruimte zijn kunnen de wetenschappers uit Alabama beelden met elkaar vergelijken. “We zijn heel benieuwd naar die vergelijking. Het zorgt ervoor dat we beter kunnen begrijpen waarom op het ene instrument wel bliksem te zien is, maar op het andere niet”, zo zegt Christian. “We creëren zo een mooi stereo-effect.”

De GOES-S-satelliet die donderdag wordt gelanceerd gaat net als GOES-R worden getest. Als alles in orde wordt bevonden zal de satelliet over enige tijd in gebruik worden genomen onder het nummer GOES-17.