Feedback?
Christian Versloot
Christian Versloot
16 juli 2018 11:51

Er is al een tijdje geen neerslag van betekenis meer gevallen in Nederland. Daardoor is het erg droog buiten. Gisteren brak er nog een heidebrand uit bij Oldebroek, die gelukkig geen grote schade heeft veroorzaakt. Wel leverde de brand spectaculaire beelden op vanuit het vliegtuig.

Door de droogte wordt de kans op natuurbranden natuurlijk erg groot. Een sigaret of mogelijk zelfs een stuk glas kan een brand veroorzaken. Ook barbecueën in de natuur is niet slim. Maar hoe ontstaat zo’n neerslagtekort nu? Wat is het huidige tekort en wat staat er te gebeuren? In dit artikel kijken we naar de droogte in Nederland.

Regendruppels zijn nu wel nodig! Fotograaf: “selbst” – licentie: publiek domein

Hoe ontstaat een neerslagtekort?

Het ontstaan van een neerslagtekort gaat eigenlijk enorm simpel in z’n werk: de natuur verbruikt meer water dan er wordt aangevoerd in de vorm van neerslag.

Op een gezond (qua water) Nederlands weiland verdampt een boel water. Dat komt door onder andere de zonneschijn. Deze verdamping kan worden benaderd met de zogeheten referentie-gewasverdamping, en is een maat voor hoeveel water er uit de natuur verdwijnt.

Dat moet natuurlijk worden aangevuld met neerslag. Het verschil is het neerslagtekort.

In het voorjaar ontstaat er vrijwel ieder jaar een neerslagtekort. Dat komt doordat de zon steeds feller wordt. Hierdoor komt er meer warmte en vindt er meer verdamping plaats. Dankzij klimaatverandering wordt de warmte echter ieder jaar een klein stukje meer.

Het totale neerslagtekort dat ieder jaar voorkomt neemt hierdoor telkens maar weer toe. In het uiterste geval kan dat zelfs ‘verwoestijning’ tot gevolg hebben, waardoor een deel van de planten vanaf het voorjaar grote moeite krijgt met groeien.

Het is dus een serieus probleem!

[ad]

Het huidige neerslagtekort

Het KNMI heeft een landelijk netwerk van neerslagstations. Die houden bij hoeveel regen er valt en geven dat automatisch door aan de KNMI-systemen. Ook is er een netwerk van zogeheten weeramateurs die dagelijks bijhouden hoeveel neerslag er is gevallen. Dankzij deze inspanningen kan het KNMI beschikken over een accuraat beeld voor wat betreft regen in Nederland.

Het KNMI houdt dan ook een grafiek bij van het landelijke neerslagtekort. Hierop is het goed te zien dat het erg droog is in Nederland. Kijk maar:

Bron: KNMI

Een behoorlijk tekort dus van momenteel iets meer dan 200 millimeter!

Maar dat is nog niet alles. Dit is het landelijk gemiddelde dat wordt gemeten over 13 stations. Overal in het land is er dus ‘ongeveer’ 200 millimeter neerslag tekort. Maar dankzij het landelijke netwerk van weerstations kan het KNMI ook per locatie uitrekenen hoeveel neerslag er al gevallen had moeten zijn, maar nog niet gevallen is.

Deze kaart wordt het ‘doorlopende neerslagoverschot’ genoemd en wordt vanaf 1 april bijgehouden, omdat dan de meteorologische lente begint. We hebben gezien dat dan vooral de droogte ontstaat. Het ziet er zo uit. Let op dat deze kaart slechts bijgehouden is tot 16 juli.

Bron: KNMI

We zien dus in het land verschillen aan neerslagoverschot. Maar dat neerslagoverschot is wel overal negatief: een tekort dus!

In het westen van het land maar vooral in het noordoosten van het land is dat tekort nog enigszins beperkt, met circa 150 millimeter. Gemiddeld gezien komen we inderdaad rond de 200 millimeter tekort uit, maar er zijn ook uitzonderingen:

  • De grens van Limburg en Brabant met lokaal 300 millimeter tekort;
  • De Achterhoek en een stukje Twente, met regionaal 300 millimeter tekort (en soms iets meer);
  • Ook op de Veluwe, in de Betuwe, een deel van Brabant  en Flevoland heersen grotere tekorten dan gemiddeld.

[ad]

Gevolgen van het neerslagtekort

Het neerslagtekort gaat gepaard met verschillende effecten in de natuur. Zo zijn op sommige plaatsen stookverboden afgekondigd, maar dat is nog het ‘minste’ van het probleem. Overal heeft de natuur het moeilijk en op verschillende plaatsen liggen al enige tijd blaadjes op de grond.

Om over het risico op natuurbranden nog maar niet te spreken.

 

[ad]

Op naar recordjaar 1976?

Dit jaar is het neerslagtekort nog niet gelijk aan dat van recordjaar 1976. Als gevolg van langdurige droogte was er toen eind augustus sprake van een gemiddeld tekort van circa 350 millimeter.

Maar volgens de grafiek hierboven, die ook de verwachting uitzet voor de komende 15 dagen, zijn we hard op weg om het recordjaar te evenaren. Voor hoe lang, dat is de vraag, maar het is wel een schrikbarende observatie.

Om te kijken hoeveel neerslag we kunnen verwachten moeten we kijken naar de pluim. Dat is een grafiek waarin alle berekeningen van het Europese weermodel staan. Dat weermodel is over het algemeen behoorlijk betrouwbaar, ook op de langere termijn. Desondanks moeten we rekening houden met het feit dat we niet langer dan 5 dagen vooruit kunnen kijken. Maar ook dan zien we geen neerslag op de kaarten staan, zeker tot komende zaterdag.

Hieronder vind je de meest recente pluim, van 02.00 uur afgelopen nacht.

Volgens de pluim moeten we dus nog even doorbijten, maar of het daarna écht tot regen komt blijft onzeker. Laten we voor de natuur in ieder geval hopen dat er snel wat verlichting komt.

Bron: KNMI

Christian Versloot

Christian Versloot

Christian is sinds 2004 met het weer bezig. Hij is in het bijzonder gefascineerd door onweer en rijdt in de zomermaanden met het team van Bliksemdetectie stad en land af om de mooiste buien te onderscheppen.