Spaanse pluim-achtige setting zorgt voor onweerkansen

Hoge- en lagedruksettingen zijn altijd leuk te gebruiken in de analyse van onweersituaties. In Nederland hebben we vaak een aantal klassieke verhoudingen en ook momenteel lijkt er weer een dergelijke verhouding in de steigers te staan.

Omslagfoto: Gijs de Reijke

• Ook per e-mail op de hoogte worden gehouden van onze berichten? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief!
• Download onze app in de App Store of de Play Store om ook mobiel het onweer te kunnen volgen.
• Overweeg een like op Facebook, een follow op Twitter of *nieuw* een follow op Instagram en blijf op de hoogte van het onweer in Nederland.

De afgelopen dagen hebben we mooi weer gezien, met noordwestelijke winden die deels vochtige lucht aanvoerden. Dat had te maken met het hogedrukgebied dat op de weerkaart ten noorden van Nederland ligt. Dit hoog trekt langzaam naar het oosten. Bij ons draait de wind dan via noordoost naar zuidoost, waardoor nog warmere lucht wordt aangevoerd. Deze is ook droger van origine, dus verdwijnt ook de sluierbewolking en zien we strakblauwe luchten. Maar op de Atlantische Oceaan broeit er een zone van lagedruk die zich uitstrekt van IJsland tot aan Portugal.

Een typische Spaanse pluim

En vergelijk die situatie maar eens met geïllustreerde kaart van een Spaanse pluim. Ok, hij komt niet helemaal overeen, maar we zien wel een redelijk aantal overeenkomsten. We zien op de kaarten dan ook de onweerkansen toenemen naarmate het weekend vordert. Hieronder analyseren we per dag wat we kunnen verwachten.

De rest van vrijdag 26 mei

Vandaag hebben we al in grote delen van het land te maken met noordoostelijke tot zuidoostelijke windrichtingen. De maximumtemperatuur zal vandaag dan ook hoger uitkomen dan de afgelopen dagen. Op onderstaande uitdraai van het Nederlandse Harmonie-weermodel zien we dat de temperatuur lokaal de 29 graden aan kan tikken. Het model heeft goed in de smiezen dat in het noorden van het land kans is op hardnekkige bewolking. Waarnemer Jannes Wiersema uit Roodeschool heeft er momenteel nog enige last van. Deze bewolking trekt langzaam op, maar de temperatuur zal waarschijnlijk achterblijven bij de rest van het land.

Vanzelfsprekend zit er voor vandaag geen neerslag en dus ook geen onweer in de verwachting.

Zaterdag 27 mei

Tropenweer! Het lijkt morgen in grote delen van het land tropisch weer te worden. Tegelijkertijd lijkt het hogedrukgebied van de weerkaart hierboven wat minder greep op onze omgeving te krijgen. Lagedruk die vanaf het Kanaal onze kant op komt lijkt dan wat meer impact op het weer te kunnen gaan uitoefenen.

Een vore, oftewel een uitloper van een lagedrukgebied, trekt morgen langzaam richting ons land. Deze uitloper trekt vanuit het zuidwesten ons land binnen. Daar waar het eerder op de dag nog zo’n 26-27 graden wordt op Walcheren in Zeeland, zien we op de temperatuurkaart voor 27 mei dat het tegen 17 uur ’s avonds al zo’n 21 graden is. Dat komt doordat waar de uitloper overtrekt, de wind naar het zuidwesten draait. Koelere lucht van zee trekt dan ons land binnen. Het koelt dan ook wat sneller af dan normaal en écht zwoel lijkt het ’s avonds niet te gaan worden.

Dan de onweerkansen. In onze berichtgeving van de afgelopen dagen gaven we aan dat er op 27 mei kans is op een aantal felle onweersbuien. Die kans is er nog steeds, en er is inmiddels meer duidelijk geworden. De vore waarover we het hierboven hadden zorgt waarschijnlijk voor enige triggering, gesteund door de dagelijkse gang. Het is dus zeker mogelijk dat er een aantal regen- en onweersbuien gaat ontstaan, en dan vooral in de zuidwestelijke helft van het land (regio Zeeland / Zuid-Holland / westen van Noord-Brabant).

CAPEs lijken tot 2500 J/kg te kunnen stijgen, wat potentiële onstabiliteit is voor zware regen- en onweersbuien. Let wel dat GFS deze CAPEs over het algemeen overdrijft, maar desondanks lijkt de atmosfeer flink potentieel onstabiel te worden. Lifted Index wordt momenteel berekend op -8, dus op 5,5 kilometer kan een deeltje nog explosief doorstijgen. Toppen lijken rond ~12 kilometer uit te komen, en met redelijke shear lijkt lijnvorming mogelijk te zijn.

Dan nu de maar – en dat is meteen de reden waarom je in het algemene weerbericht op de Nederlandse nieuwszenders niets hoort over potentieel onweer op zaterdagavond. De vore die de boel triggert zorgt er ook voor dat de wind naar het westen/zuidwesten draait (de temperatuur loopt waarschijnlijk morgen aan het begin van de avond in het westen al gauw terug tot ~20-24 graden). Zodra deze zeewind voor de buienlijn uitkomt, is het gedaan met de voeding en stort alles als een kaartenhuis in elkaar. Als je de weerkaarten bekijkt voor neerslagsignalen (een indicator voor triggering van buien), dan zie je minimale triggering. Momenteel gaan we er dan ook vanuit dat morgenavond in het ZW van NL mogelijk een onweersbui kan ontstaan, die in korte tijd flink door kan groeien. Een flink aantal flitsen en ook hagel is dan niet uitgesloten. Mogelijk wat lijnvorming mochten er meer buien ontstaan. Maar het gaat allemaal zeer moeilijk van de grond komen.

Zondag 28 mei

Zaterdag lijkt wel echt dé dag te worden voor tropisch weer, maar ook zondag is de warmte ons land nog niet helemaal uitgedreven. In grote delen van het land lijkt het nog steeds 27-28 graden te worden. Let wel: aan de kust wordt het een stuk koeler met zo’n 16-17 graden. In het Waddengebied misschien wel 13 graden! De focus voor onweer ligt dus duidelijk op het midden en het oosten van het land.

Vanaf ~11:00 ’s ochtends ligt er een tong van hoge CAPE/LI waardes boven het oosten van Nederland. Deze trekt al vrij gauw oostwaarts en lijkt na ~18:00 weer uit ons land verdwenen, Duitsland in. In dit tijdsinterval moeten we dus gaan kijken in hoeverre het tot onweer kan gaan komen. Een vore lijkt voor triggering te gaan zorgen. De kaarten tonen redelijke neerslagsignalen, en dat komt doordat er wel voldoende voeding aanwezig is met temps van 27 graden en SBCAPE van zo’n 1750 J/kg. Met een DLS van 20-30 kts lijkt er voldoende schering aanwezig te zijn voor organisatie en lijnvorming. Dat is ook enigszins terug te zien op de weerkaart met neerslagindicatie.

Kortom, waar het zaterdag schort aan voeding, lijkt deze zondag volgens de huidige stand van zaken wel aanwezig te zijn. We denken dan ook dat het in grote delen van het oosten van Nederland tot onweersbuien kan komen, die gezien de CAPE en shear behoorlijk fel kunnen worden, met onweer en hagel. Zeker iets om rekening mee te houden! Morgen zullen we een update uitbrengen specifiek voor de zaterdag en zondag.

• Onweer volgen? Download de app, lees de cursus of bekijk de homepage.

Dan nu een korte vooruitblik op komende week.

Volgende week

Het is nog ver vooruit, maar ook op maandag en dinsdag lijkt de onstabiliteit (in steeds minder wordende mate) aan te houden. Voor maandag geldt een indicatie op pittige onweersbuien (trigger, CAPE 1500-1750J/kg, 20-30 kts DLS) in het zuiden en zuidwesten van Nederland, die naarmate de dag vorderen steeds verder noordoostwaarts trekken. Het is echter nog te ver vooruit om concreet te worden, maar daar komen we in de komende dagen op terug.

Dinsdag deels hetzelfde verhaal. CAPE 750-1250 J/kg (dus minder), evenals minder shear (~10-20 kts DLS), maar wel triggering in met name de zuidelijke helft van het land. Minder zwaar dus, maar desondanks nog een indicatie op redelijk fel onweer. Ook dit is te vroeg voor concrete analyse, dus daar komen we vanzelfsprekend op terug in een volgende post. Blijf dan ook onze sociale media goed in de gaten houden voor nieuwe berichten. Overweeg dan ook eens een follow, of abonneer je op onze nieuwsbrief.

Na dinsdag lijkt de kans op onweer nihil.

CAPE pluim op basis van EPS van het KNMI.