Wat zijn El Niño en La Niña?

Je hebt vast wel eens gehoord: “deze storm is een staartje van El Niño”. Ik heb deze uitspraak namelijk vaak genoeg gehoord. Maar heeft El Niño invloeden op het Nederlandse weer en de belangrijkste vraag: wat is die El Niño nu precies? Daar gaan we in dit artikel naar kijken.

El Niño is een natuurlijk verschijnsel dat zich voordoet wanneer het oceaanwater aan de oostkant van de Grote Oceaan (tussen Azië en de Amerika’s) warmer wordt aan de westkust van Zuid-Amerika. Vaak wordt het door mensen ook ervaren als een ‘vaag verschijnsel’ omdat het moeilijk te voorspellen is.

De passaatwinden, een hardnekkige vorm van wind rondom de evenaar, waaien normaal van oost naar west. Doordat dat op grote schaal gebeurt, wordt het warme zeewater aan de oppervlakte continu een stukje van Zuid-Amerika af geduwd. Hierdoor wordt de koude laag water eronder als het ware omhoog getrokken waardoor je in de normale situatie relatief koud zeewater hebt voor de westkust van Zuid-Amerika. Koud zeewater betekent geen stijgende lucht. Daardoor ontstaat vaak een stabiel hogedrukgebied voor de kust van Zuid-Amerika en door het warme zeewater voor de kust van Australië en een gedeelte van Azië een lagedrukgebied, waardoor het daar regent.

Tijdens een El Niño draait alles om

Tijdens de El Niño-periode draaien deze passaatwinden 180 graden om. Ze waaien nu van west naar oost. Het principe werkt hierbij weer hetzelfde als bij de normale situatie, maar nu is de situatie anders. Waar in de normale situatie de koude onderlaag omhoog wordt getrokken, wordt hij nu naar beneden gedrukt. Immers, het warme water wordt richting Zuid-Amerika geduwd. Het warmere water dat je boven de thermocline vindt, loopt nu egaal tussen de werelddelen. Nu dus geen koud water aan de westkust van Zuid-Amerika, maar ook warm water, net als bij Azië en Australië.

Het veranderen van deze watertemperatuur aan het oppervlak heeft niet alleen invloed op het water, maar ook op de verdeling van de hoge- en lagedrukgebieden en daarmee ook het neerslagpatroon. Tijdens de normale situatie vond je een hogedrukgebied voor de kust van Zuid-Amerika en een lagedrukgebied voor Azië en Australië, waar het ook regende. Het hogedrukgebied verplaatst tijdens El Niño naar de oostkust van Azië en Australië, waarmee ook het lagedrukgebied verhuist naar de westkust van Zuid-Amerika. De regen valt nu dus bij Zuid-Amerika, waar deze in de normale situatie viel bij Azië en Australië.

En dat heeft een enorme invloed op de economische activiteit. Alleen al voor de visserij in de getroffen gebieden is de impact groot. Het weersverschijnsel kan dus ook serieuze gevolgen hebben!

Naast El Niño is er ook La Niña

Naast de normale situatie en El Niño heb je ook nog La Niña. Bij La Niña blijkt het water dat tijdens de normale situatie omhoog wordt getrokken doordat de passaatwinden het warme water wegduwen, nog kouder te zijn dan normaal. Het water voor de kust van Zuid-Amerika is tijdens deze periode dus nóg kouder. Dit komt door een nog sterkere passaatwind die dat koude water nog verder omhoog trekt en aan het oppervlakte komt.

Ook dat heeft weer een effect op het weer in de desbetreffende gebieden.

De voorspelbaarheid van El Niño en La Niña

Zoals al eerder genoemd is het moeilijk om een El Niño te voorspellen. Gelukkig is onze huidige technologie nu zo ver dat we El Niño nu een half jaar van te voren kunnen zien aankomen. Hoe sterk El Niño zal zijn is helaas nog niet te voorspellen.

Daarnaast zijn de effecten op Nederland eigenlijk helemaal niet zo groot. Europa ligt ten eerste net te ver weg om er echt invloeden van te merken. Wat men wel aan kan tonen is dat er in het zuidwesten van Europa in de maanden september, oktober en november meer regen valt. Ook is in Scandinavië de winter iets strenger. Zo ver we op dit moment weten, heeft El Niño geen invloed op het weer in Nederland.

El Niño is dus een verschijnsel dat niet alle jaren terugkomt, maar tegenwoordig wel te voorspellen is. Het is een verschijnsel dat lokaal en regionaal wel effecten heeft, maar mondiaal weer veel minder. Het is een verschijnsel waar de temperatuur van water verandert, maar ook niet altijd even erg. Het blijft een moeilijk voorspelbaar verschijnsel, maar we zijn goed op weg om dit mooie verschijnsel te leren kennen.