Het noodweer op Pinkpop: een verslag

Half tien begon gisteren voor ons de dag. Met een blik op de radar realiseerden we ons dat het tijdstip al enigszins aan de late kant was, omdat vanuit Frankrijk al (niet verwachte) buien onze kant op kwamen. Een half uur later, na enigszins de situatie onder de loep te hebben genomen, startten we de liveblog. We konden toen nog niet vermoeden dat we met een bijzonder actief onweer te maken zouden krijgen. En na de dag van gisteren is vandaag wederom onweer mogelijk.

Tweede Pinksterdag stond al een tijdje in de kaarten als een bijzondere dag. Allereerst werd het natuurlijk broeierig warm: de temperatuur steeg in Limburg boven 30 graden uit. In andere delen van het land werd het – mede door de vroege onweersbuien – ‘minder warm’: daar lag de temperatuur tussen 23 à 24 graden in sommige kustgebieden tot 28 graden in de rest van het land.

Eerste buienzone

Het was inmiddels twaalf uur en de buienzone was inmiddels boven België aangekomen. Vanuit Frankrijk waren inmiddels al meldingen van zwaar weer binnengekomen die niet moesten worden onderschat. Toen het onweer tegen één uur Brabant en het noorden van Limburg binnentrok, kondigde het KNMI geheel terecht code oranje af voor de zuidelijke provincies en Gelderland.

De eerste onweergolf werd over het algemeen niet als bijzonder zwaar ervaren. Toch kwamen vanuit het land al enkele schademeldingen binnen: zo viel bij Geldrop een boom op het spoor waardoor het treinverkeer stil kwam te liggen. Ook was het niet fijn rijden; immers bestond het gevaar op aquaplaning door zeer grote hoeveelheden regen in korte tijd. Gezien de dynamiek, die echter nog niet geheel optimaal was, was de kans op grote hagel en zware windstoten al aanwezig.

Tussen twee uur en drie uur naderde de golf het oosten van het land. Hulpdiensten in het zuiden van het land bereidden zich na dit eerste voorproefje voor op wat nog komen moest – het was immers bekend dat de eerste onweersgolf onverwacht was, en dat meer nog zou moeten komen.

Toen de golf Duitsland introk, begon deze een karakteristieke boogvorm aan te nemen. Die boogvorm is goed te zien op onderstaand radarbeeld. Een dergelijke vorm geeft aan dat er waarschijnlijk een shelf cloud voorafgaat aan de buien (en dat gebeurde ook!), maar misschien nog veel belangrijker – dat er een gerede kans is op zware windstoten, en dan met name in het midden van de boog.

Pinkpop

Toen de eerste buien Duitsland introkken werd het weer even stil in Nederland wat betreft buienactiviteit. Vanaf Pinkpop kwamen inmiddels een aantal noodweergerelateerde berichten: rond vier uur ’s middags zou er overleg plaatshebben of het festival doorgang moest vinden tijdens zwaar weer. Er werd uiteraard ook besproken wat er nog op de planning stond.

Inmiddels begon er boven Frankrijk een en ander te ‘borrelen’, maar leek de intensiteit nog niet zo zwaar als de buien die net het land uittrokken. Toch is het dan veel te vroeg om te concluderen dat het niets meer gaat worden, omdat dergelijke buien pas tegen de avond activeren.

18.50 uur: weeralarm KNMI

Rond half zeven werd bekend dat Pinkpop geen extra maatregelen neemt tegen eventueel noodweer. “De Limburgse politie, brandweer en de gemeente Landgraaf hebben overlegd. Festivalbaas Smeets sluit uit dat er wordt besloten tot ontruiming” viel te lezen bij de NOS. Inmiddels was al meer dan een kwartier bekend dat felle buien – die op dat moment nog boven België hingen – op weg waren naar Nederland. Ze leken recht op het festivalterrein af te koersen.

Het KNMI kondigde dan om tien voor zeven ook een weeralarm (code rood) af voor Limburg. Het KNMI geeft een weeralarm voor onweer uit wanneer de kans op meer dan 500 ontladingen in vijf minuten groter is dan 90 procent. Dit criterium geldt voor een gebied van minimaal 50 bij 50 kilometer. De kans om door de bliksem getroffen te worden was dan ook groot. Tegen acht uur naderden de buien de grens met Nederland.

Bij Pinkpop leek er toen nog niets aan de hand. Uit foto’s die op twitter verschenen keken mensen rustig naar hetgeen op het punt stond los te barsten. Slechts enkele momenten voordat het noodweer losbarstte – zo rond acht uur – werd iedereen verzocht een veilige positie in te nemen. “Jan Smeets betreedt tegen 20 uur het hoofdpodium van Pinkpop en begint met zich te verexcuseren voor eerdere berichtgeving. Vervolgens heeft hij het publiek op Pinkpop gewaarschuwd voor zwaar onweer. Hij raadt mensen aan op de grond te gaan zitten en uit de buurt van de torens te blijven. Verder raadt hij aan je hoofd te bedekken tegen hagelstenen” schrijft muzieksite 3voor12. Volgens twitteraar John den Braber staat in koeienletters op de LED-schermen ‘WAARSCHUWING: GA GEHURKT OP DE GROND ZITTEN EN BLIJF UIT DE BUURT VAN BOMEN!’ Foto’s van het festival tonen daadwerkelijk dat bezoekers op de grond zitten en de bui afwachten. Het is inmiddels pikdonker geworden.

De huidige situatie op #Pinkpop2014, via @NikiopPinkpop: pic.twitter.com/rnBdgiOcJ5

— Weerportaal (@weerportaal) 9 juni 2014

Noodweer miste Pinkpop net

Toen de bui eenmaal over was bleek maar hoeveel geluk het festival heeft gehad. De schade bleef nu slechts beperkt tot het omwaaien van een hek. Tientallen kilometers over de grens gebeurde wat feitelijk ook op Pinkpop had kunnen gebeuren: bomen waaiden om, er viel extreem veel regen, en – nog het ergste – tot nu toe zes mensen kwamen om het leven. In Düsseldorf overleden drie personen toen een boom op een tuinhuisje viel waarin zij dekking hadden gezocht. In Keulen en Krefeld overleden fietsers toen zij door omwaaiende bomen werden geraakt. In het Duitse Essen werd tenslotte iemand door een zware tak geraakt bij het opruimen van de stormschade.

Als we terugkijken naar de weersituatie van gisteren is het geheel terecht dat het KNMI eerst code oranje heeft afgegeven en dat vervolgens voor Limburg heeft opgehoogd naar code rood. Hoewel door velen onderschat dreigde voor Pinkpop noodweer, dat net een stukje verderop toch plaatshad.

Voor iedereen die twijfelde aan de kracht van het onweer vandaag: zo ziet Düsseldorf er op dit moment uit. Een ka… pic.twitter.com/Apwhe49Zah

— Weerportaal (@weerportaal) 9 juni 2014

Vandaag ook kans op onweersbuien

De felle regen- en onweersbuien van gisteravond hebben de nacht overleefd. Voor een dergelijk monsterlijk buiencomplex (zie ook de satellietfoto hieronder!) is dat een karakteristiek iets: je ziet het dus vaker. Op het moment dat het vervolgens licht wordt worden de buientoppen verwarmd, waarna het complex snel uitstierf. Nu trekt het met gezapige regen richting Hamburg.

Het is in Nederland inmiddels prachtig weer. Toch kunnen er vanmiddag wederom onweersbuien ontstaan. Ook deze kunnen hier en daar weer fel uitpakken. Met name in het zuidoosten is er toch weer redelijke onstabiliteit aanwezig, maar deze neemt bij nadering van het koufront af. Wat betreft de buienstructuur lijkt deze op die van gisteren: de buien kunnen gepaard gaan met hagel en windstoten. Wel worden ze naar alle waarschijnlijkheid een stuk minder zwaar dan gisteren. En dat is misschien maar goed ook.