De top 5 bliksemhotspots op aarde: waar liggen ze?

Nee, wees niet bang – we hebben geen verhuisplannen. Maar wij als onweerliefhebbers balen zo nu en dan toch wel dat we in het verkeerde land geboren zijn. Om natuurlijk direct weer de voordelen van Nederland in ons hoofd te halen, natuurlijk, maar als je naar het voorkomen van onweer kijkt, zitten we toch verkeerd.

Omslagfoto: onze chaser Melle van der Werff

Maar waar onweert het dan het meest? In Frankrijk en Duitsland, hoor je dan al vaak zeggen. Zeker voor de landen bij ons in de buurt zit er een kern van waarheid in wat betreft dat statement. Het Middellandse Zeegebied? Idem dito; zeker tijdens de zomermaanden komt daar frequent onweer voor.

Maar zijn dat de plekken op aarde waar het meeste onweer voorkomt? Nee, toch niet 🙂 In deze blog nemen we je mee op reis. We vertellen eerst waarom het op sommige plekken op aarde meer onweert dan op andere plekken. Daarna maken we een rondje langs de wereld en ontdekken we waar het meeste onweer voorkomt!

Zonlicht en de intertropische convergentiezone

Op aarde kennen we de seizoenen. Het ene halfjaar schijnt de zon volop, staat deze hoog, en hebben we te maken met warme dagen; het andere halfjaar is het fris tot koud en is er relatief weinig zonlicht. Dat heeft te maken met het feit dat de aarde niet helemaal rechtop staat. Maar het directe effect daarvan is ook dat wij in het zomerhalfjaar te maken hebben met de felste onweersbuien; er is dan immers meer energie voorhanden. Dat betekent echter niet dat er in de winter geen onweer voorkomt. Maar wel dat er minder onweer voorkomt en dat het onweer dat voorkomt minder fel is.

Als je naar de gebieden rond of boven de poolcirkel kijkt, dan zie je dat het in de winter wel érg donker is – helemaal in het noorden wordt het in een bepaalde periode rond de kortste dag zelfs helemaal niet meer licht, of schemert het een beetje.

Ga je echter zuidelijker, dan zul je zien dat het met het weinige licht juist erg meevalt; zeker in het zuiden van Europa is er nog relatief veel zonneschijn en zijn in de winter de temperaturen mild.

Ga je nog verder zuidelijker, dan kom je op een bepaald moment rond de evenaar uit. De wisseling tussen seizoenen is daar erg beperkt, omdat de zon zowel in het (voor ons) zomerhalfjaar als winterhalfjaar op ongeveer dezelfde hoogte staat. Het betekent dan ook dat er het hele jaar door zonlicht op de evenaar valt, met een relatief stabiele warmte-instroom!

Het gevolg: rondom de evenaar zien we dankzij deze grote hoeveelheid warmte evenaar-breed stijgende luchtbewegingen, waardoor lucht condenseert, wolken zich vormen en uiteindelijk doorgroeien naar onweersbuien.

Dat is heel mooi op satellietbeelden te zien. En er is ook een naam voor: we hebben het hier over de intertropische convergentiezone.

Het is dus logisch om te vermoeden dat rond deze intertropische convergentiezone, die afgekort ook wel ITCZ wordt genoemd en in de aardrijkskundestof van de middelbare school voorkomt – mocht je een zoon of dochter hebben, vraag maar eens! – de meeste onweersbuien voorkomen. Laten we onze reis daar dan ook beginnen 🙂

Bron kaarten: © OpenStreetMap-auteurs / Open Database License (CC-BY-SA)

5. Sake (Congo-Kinshasa)

In Congo-Kinshasa (ook wel bekend als de Democratische Republiek Congo) komt er jaarlijks veel onweer voor. Je zult ook zien dat er in het lijstje nog veel meer plaatsen in Congo vermeld staan!

De oorzaak voor het vele onweer kan worden gevonden in de combinatie tussen vochtige lucht en bergen. Sake ligt in de buurt van het Kivumeer, waaruit overdag vochtige lucht kan verdampen door de felle zonneschijn. Deze lucht wordt vervolgens dankzij de luchtstroming de berg op gedwongen, waarna er zogeheten orografische triggering plaatsvindt, de lucht condenseert, een wolk zich vormt en uiteindelijk doorgroeit naar een onweersbui. Dat gebeurt een behoorlijk aantal keer per jaar, want de bliksemfrequentie is er 143.21 flitsen per vierkante kilometer per jaar.

Ter vergelijking: in Nederland zijn er dat circa 15 tot 20.

4. Cáceres (Colombia)

De volgende hotspot is Cáceres, een gemeente in het Colombiaanse departement Antioquia – voor de kijkers van Netflix het departement van waaruit drugsbaron Pablo Escobar zijn imperium opbouwde. In de series waren regelmatig tropische beelden te zien en dat kan kloppen, want ook Cáceres ligt behoorlijk dicht in de buurt van de evenaar en dus de ITCZ.

Een gevolg is dus ook regelmatig onweer. De stad ligt aan een rivier, de Cauca, en met een bliksemfrequentie van 172.29 flitsen per vierkante kilometer per jaar is het een stuk bliksemactiever dan Sake.

3. Kampene (Congo-Kinshasa)

De volgende ligt weer in Congo-Kinshasa, oftewel de DRC. Iets meer naar het westen ligt de stad Kampene, die ongeveer even bliksemactife is als Cáceres – maar op de komma’s wint: 176.71 flitsen per vierkante kilometer per jaar.

De oorzaak voor deze hoge frequentie ligt niet zozeer in het feit dat het in de buurt ligt van een mere, maar wel dat het dicht tegen de evenaar aanligt. Ook hier stijgt dus relatief vochtige en warme lucht op waarna er condensatie plaatsvindt en onweersbuien ontstaan.

2. Kabare (Congo-Kinshasa)

We maken weer een sprong – ditmaal niet in termen van afstand, maar in termen van bliksemfrequentie: met 205.31 flitsen per vierkante kilometer per jaar is Kabare in Congo-Kinshasa de nummer twee op deze lijst.

Op zo’n 200 kilometer van Kampene maar slechts zo’n 100 kilometer van Sake (aan de andere kant van het meer) ligt Kabare, aan het Kivumere dat op die plaats de grens is tussen Congo-Kinshasa en Rwanda. Dezelfde oorzaak als voor Sake kan worden gekoppeld aan het voorkomen van het vele onweer in Kabare, maar in dit geval is de bliksemintensiteit toch een stuk groter.

1. Maracaibomeer (Venezuela)

De in de weerwereld onbetwiste nummer één op het gebied van fel onweer is het Maracaibomeer in Venezuela, met 232.52 flitsen per vierkante kilometer per jaar dé onweerhotspot van de wereld.

Veel onweerliefhebbers hebben deze plaats nog altijd op hun verlanglijstje staan.

Het meer is met een opening verbonden aan de Atlantische Oceaan en wordt omringd door bergen. Het is dus als het ware een kom die bovendien in de buurt van de evenaar ligt. Kortom: dankzij de warmte en het zonlicht is er al sprake van stijgende lucht, die – dankzij het meer – bovendien vochtig is én nog eens de berg op wordt gedwongen.

De bliksem, die ook wel de Catatumbobliksem wordt genoemd, heeft er zelfs voor gezorgd dat het gebied zich enigszins economisch heeft weten te ontwikkelen middels heus bliksemtoerisme. En dat ziet er dan zo uit. Zou jij met ons meegaan? 🙂