Wat is een pyrocumulus?

Een stapelwolk die ontstaat als gevolg van een brand. Klinkt vreemd hè? Maar toch kan het. Het wordt ook wel een pyrocumulus genoemd. Maar hoe ontstaat zo’n wolk? En hoe ziet dat er dan uit? We schrijven erover in dit artikel 🙂

De concrete aanleiding was de pyrocumulus die ontstond bij de heidebrand bij Oldebroek. Veel mensen zagen hem en keken er verwonderd naar. Zo zag hij eruit:

The smoke even formed a pyrocumulus cloud. Source: @HildaHuizinga cc @severeweatherEU pic.twitter.com/KIqdQRZwgz

— Meteo-Nederland (@SevereWeather_N) 16 juli 2018

Updraft & stapelwolken

Van het artikel over updraft en downdraft weten we dat op het moment dat lucht begint te stijgen, er uiteindelijk een stapelwolk en onweersbui kan ontstaan. De stijging kan worden veroorzaakt door verschillende fenomenen:

• Warmte: doordat het aardoppervlak opwarmt, gaat lucht stijgen;
• Lagedruk: door een front, trog of vore kan de lucht gaan stijgen;
• Bergen en heuvels: de lucht wordt letterlijk de berg overgedwongen.

Op het moment dat stijgende lucht het zogeheten condensatieniveau (LCL op het diagram) bereikt, zit er evenveel vocht in de lucht als de lucht maximaal kan bevatten op dat moment. Stijgt de lucht iets verder, dan zit er teveel waterdamp in. Dat komt doordat stijgende lucht afkoelt.

Gevolg: er vindt condensatie plaats! De waterdamp (de gasfase) wordt water (de vloeistoffase) in de vorm van kleine druppeltjes.

Dat zien wij als een stapelwolk, die kan doorgroeien tot een onweersbui als deze stijgende warme luchtbel (de ‘updraft’) warm en sterk genoeg is.

[ad]

De pyrocumulus

Dan de stapelwolk die ontstaat als gevolg van een grote brand. In het geval van de heidebrand ging het om een natuurbrand, maar het komt ook wel eens voor bij een ‘normale’ brand (voor zover brand normaal is).

Maar hoe ontstaat deze pyrocumulus precies?

Het principe is hetzelfde als bij een normale updraft: hij ontstaat als gevolg van warmte. Geen warmte van de zon, maar de warmte die ontstaat bij de natuurbrand.

Als gevolg van deze warmte stijgt de lucht en vormt zich zo’n warme luchtbel. Als de brand krachtig genoeg is komt ook deze luchtbel uit bij het condensatieniveau. Het gevolg: condensatie en een stapelwolk, met daaronder een boel rook!

En dat ziet er soms heftig uit, zo blijkt uit deze foto van een piloot van de Oregon National Guard uit de VS (foto publiek domein) die over een bosbrand vloog: