Hoe fotografeer ik onweer met mijn camera?

In deze korte blog serie nemen we je mee in hoe wij onweer fotograferen. Als wij op pad gaan is dat altijd met het doel om onweer vast te liggen op een camera. Sommige doen dat door middel van fotografie en een paar van ons doen het ook wel door middel van videografie. Wij focussen ons hier echt op het fotografie stukje, maar misschien zijn sommige tips ook wel relevant als je interesse hebt in het vastleggen van video materiaal. Of je nu foto’s maakt met een Canon, Nikon, Sony of een ander merk camera, eigenlijk alles wat je hieronder leest kan jou helpen.

Mocht er iets niet duidelijk zijn, laat het vooral weten in de reacties onderaan.

Serie inhoud:

• Onweer fotograferen met een camera (dit artikel)
• Onweer fotograferen met een camera – video (wordt aan gewerkt)
• Onweer fotograferen met een telefoon (wordt aan gewerkt)
• Tips & tricks tijdens onweer fotograferen (wordt aan gewerkt)
• Bewerken van je onweer foto’s (wordt aan gewerkt)

Veiligheid

Misschien het cliché en spreekt het allemaal voor zich, maar we willen het toch nog even hebben over de veiligheid van onweer fotograferen. Onweer fotograferen gaat namelijk altijd gepaard met een risico, een bliksem ontlading kan altijd kilometers naast een bui inslaan. Hoe klein ook de kans is dat een bliksemontlading bij jou in de buurt inslaat, zorg ervoor dat je altijd veilig staat. Ga bijvoorbeeld niet naast een boom staan of midden op een open veld.

Mocht je echt op pad zijn voor het fotograferen van onweer, let dan op de weg, houd je aan de regels en steek nooit zomaar een weg over zonder te kijken.

Basis

We hebben het nu lang genoeg gehad over de veiligheid, laten we het eens interessant maken. Tijdens deze blog gaan we het hebben over het fotograferen van onweer met een spiegelreflex of systeemcamera. Om het makkelijk te houden noemen we deze beide even “camera”. Met bijna elke camera is het mogelijk om foto’s te maken van de bliksem. Het is echt niet nodig om 5000 euro neer te tellen voor een goede camera, een basis camera met een kit lens geeft ook de mogelijkheid tot het fotograferen van onweer.

Statieven

Een onweersbui gaat vaak samen met hoge windsnelheden. Het is daarom belangrijk dat je een goed en stevig statief hebt, die niet zomaar kan omvallen. Het is natuurlijk zonde van je camera als deze op de grond valt.

Om te voorkomen dat een statief om valt, zorg ik altijd dat 1 poot altijd tegen de wind in staat. Dus als de wind van voren komt, zet ik twee poten voor en 1 poot achter. Op deze manier waait je statief minder snel om.

Een andere manier is om de poten van het statief niet helemaal uit te schuiven, zodat de camera lager staat en minder wind vangt. Soms, en zeker met een leuke compositie, hoef je een statief niet helemaal hoog te zetten. Doordat deze lager bij de grond zit, vangt een statief ook minder wind en valt hij ook niet zo snel om.

We hebben een aantal statieven uitgekozen die interessant zijn. Kijk ook vooral goed naar de maximale belasting bij het uitzoeken van een statief.

Caruba Blackstar 170 – €45,95

Benro Slim statief – €94,95

Manfrotto MK290XTA3-3W – €179 – Een veelgebruikte statief bij ons in de groep

Welke camera instellingen om onweer te fotograferen?

Een veel gestelde vraag bij het fotograferen van onweer is welke instellingen je precies moet gebruiken om onweer te fotograferen? Eigenlijk is het antwoord lastiger dan simpel weg wat getallen geven voor diafragma en sluitertijd.

Tijdens de uitleg hieronder is het belangrijk dat de camera in de manual mode staat, oftewel de “M”. Dit zorgt ervoor dat je zowel het diafragma, sluitertijd als iso eenvoudig kan aanpassen. Het aanpassen van deze waarden is overigens per camera verschillend, maar je kan ze wel herkennen op je scherm.

Sluitertijd

De sluitertijd is bij onweer altijd erg belangrijk. Deze bepaalt namelijk hoelang er licht op je sensor valt. Een ontlading kan bijvoorbeeld bovenin de wolk beginnen en langzaam de weg naar beneden proberen te vinden. In dit geval wil je deze wel helemaal vastleggen. Soms wil je dan een langere sluitertijd gebruiken om de hele ontlading vast te leggen, daarom is het verstandig om een statief te gebruiken.

Wanneer je overdag een langere sluitertijd gebruikt wordt de foto overbelicht. Meestal probeer ik het te compenseren met het diafragma, hoe hoger het diafragma, hoe lager de sluitertijd. Probeer de sluitertijd daarom zo laag mogelijk in te stellen. Overdag zal dat misschien 1/50 zijn, afhankelijk van hoe licht het op dat moment is in je omgeving.

In de nacht is dit veel makkelijker, je kan je sluitertijd zo lang instellen als je wil (afhankelijk van de licht omstandigheden). Aan de hand van hoe je de foto’s maakt vind ik het altijd fijn om tussen de 1 en 3 seconden te zitten. Dit geeft genoeg ruimte om ontlading vast te leggen van de wolk naar de grond, maar vaak te weinig tijd om meerdere ontladingen tegelijk vast te leggen. Indien je dat juist wel wil, stel dan vooral het aantal seconden langer in.

Diafragma

Het diafragma bepaalt hoeveel licht er op de sensor terecht komt en bepaalt ook de scherpte van je foto. Diafragma waarden zijn te herkennen aan de “F” waarmee het begint, bijvoorbeeld “F5.6” of “F18”. Hoe hoger het nummer hoe verder de lens open staat en hoe meer licht er naar binnen komt, hoe lager het nummer hoe kleiner de lensopening dus hoe minder licht er je camera in komt.

Tijdens het fotograferen van onweer overdag houd ik altijd rekening met een diafragma van rond de F11, zo blijft er een groot gedeelte van de foto scherp, maar heb je ook net iets meer sluitertijd om de hele ontlading vast te leggen.

Als het donker is gebruik ik meestal een diafragma van rond de F4 – F5.6. Op deze manier komt er voldoende licht binnen. Indien de foto’s overbelicht zijn schroef je het diafragma weer wat naar boven op.

Iso

De iso waarden beginnen meestal bij 100 en lopen meestal op tot bijvoorbeeld 102400. Afhankelijk van de camera die je hebt. De iso bepaalt de lichtgevoeligheid van je sensor, maar als je een te hoge iso neemt komt er veel ruis in je foto, waardoor het heel korrelig wordt. Nieuwere camera’s kunnen vaak een hogere ISO-waarde aan zonder dat dit tot veel ruis leidt.

Tijdens het fotograferen van onweer is het sowieso verstandig om de ISO zo laag mogelijk te houden en niet op automatisch te zetten. Aan de hand van hoe ver de bui is stel ik de ISO in, is de bui ver weg, zit ik toch al snel op een ISO van 600 – 800. Is de bui dichterbij, dan probeer ik zo dicht mogelijk bij de 100 te blijven. Overdag zou ik de ISO altijd op 100 laten staan.

Tip: Zet je camera eens op een statief in de tuin en ga spelen met de belichting. Zowel overdag als in de nacht en zie wat het verschil is.

Tip 2: Maak even een test foto wanneer je je camera met statief klaar zet om onweer te fotograferen. Tijdens het fotograferen wil je ook zeker zijn dat een foto niet over- of onderbelicht is. Houdt er rekening mee dat onweer je foto ook extra belicht.

Tip 3: Op de camera heb je de mogelijkheid om een histogram te laten zien. Overdag gebruik ik deze altijd om ervoor te zorgen dat de “piek” hiervan in het midden blijft zitten. Door dan te puzzelen met het diafragma en sluitertijd weet ik in ieder geval zeker dat de foto’s niet te over- of onderbelicht worden.

Hoe maak je foto’s van onweer overdag?

Een belangrijke vraag om onweer überhaupt vast te leggen is natuurlijk hoe je foto’s maakt van het onweer. In het donker is het veel makkelijker om foto’s te maken van het onweer dan overdag. Tenzij je zo ontzettend snel bent in het drukken op de knop dat je elke keer de foto kan maken bij een bliksem ontlading. Er zijn eigenlijk een aantal manieren waarop je foto’s kan maken van onweer. We omschrijven ze hieronder:

Timelapse

De meest goedkope manier is het maken van een timelapse. Sommige camera’s zijn al voorzien van de opties om een timelapse te maken (intervalometer), maar anders zijn er genoeg alternatieven. Indien je camera deze mogelijkheid heeft, let er dan wel op dat deze losstaande foto’s maakt en niet een video timelapse maakt.

Een timelapse is een reeks van foto’s die om de zoveel tijd worden genomen. Je kan bijvoorbeeld elke seconde een foto maken. Als de sluitertijd dan ook zo ver mogelijk naar beneden staat (afhankelijk van het licht buiten), heb je een grotere kans dat je een ontlading op de foto weet te zetten.

Het nadeel hiervan is wel dat je eindigt met heel veel foto’s waar waarschijnlijk weinig op staat. De producten hieronder geeft een camera zonder foto-timelapse modus de mogelijkheid om toch te timelapsen.

Bekijk de JJC wired timer remote

Bij het bestellen van het bovenstaande artikel, hou er dan rekening mee dat je de juiste aansluiting koopt. Vaak staat er bij de specificaties welke camera’s het ondersteund.

Lightning trigger

Een lightning trigger ziet de verandering van licht in enkele milliseconden veranderen en geeft dan een signaal door naar je camera, die vervolgens weer een foto maakt. Garantie op een foto met bliksem ontlading erop heb je niet, maar de kans is wel vele male groter.

Een lightning trigger verbind je met je camera door de afstandsbediening poort van je camera te gebruiken. De enige vereiste is dus ook daadwerkelijk dat je een afstandsbediening poort op je camera hebt. Deze triggers zijn vaak wel prijziger dan de bovenstaande oplossing, maar geven vaak wel beter resultaat.

Wij zijn persoonlijk fan van de Franse Lightning Trigger €219, maar een andere bekende waar je nog meer mee kan is de Miops lightning trigger €269.

Andere manieren

Heb je nou geen zin of geld om een lightning trigger of timelapse afstandsbediening aan te schaffen en zit de timelapse functie niet op je camera? Wanneer het donker is heb je altijd het alternatief om de sluitertijd voor een langere periode aan te zetten (bijvoorbeeld 20 – 30 seconden) of door gebruik te maken van de “bulb” functie die op veel camera’s zit. De bulb stand op je camera houdt de sluiter open zolang je de knop ingedrukt houdt en gaat weer dicht als je deze loslaat. Handig in combinatie met een afstandsbediening.

Let er goed op dat je de camera zo min mogelijk beweegt op het moment dat je de ontspanknop indrukt. Als je camera gekoppeld kan worden aan je telefoon, kun je de ontspanner ook bedienen via de bijbehorende app. Op deze manier voorkom je trillingen helemaal.

Focussen

Een belangrijk onderdeel van foto’s maken van onweer is dat je bliksemontlading goed scherp is, dat kan soms nog een uitdaging zijn. Met name in het donker is het lastig om je camera in te stellen op iets in de verte.

Tijdens lichte omstandigheden kan je vaak gebruik maken van de standaard focus van je camera. Veel nieuwe camera modellen hebben de mogelijkheid om goed te focussen op objecten in de verte, maak daar dan ook vooral gebruik van. Wil je het liever handmatig doen, volg dan de volgende stappen in het donker.

Wanneer het donker is adviseer ik vooral opzoek te gaan naar een lichtje in de verte, denk bijvoorbeeld aan een lantaarnpaal, huis of een ander lichtpunt. Het is belangrijk dat het in ieder geval in de verte is. Met veel camera’s heb je de mogelijkheid om in je scherm in te zoomen (dus niet zoomen m.b.v. de lens), dit kan x5 of x10. Gebruik de x10 zoom en focus op de lichtbron die aanwezig is. Stel de lens in op manual en zorg dat je op zo’n punt komt dat de lichtbron op z’n kleinst is. Laat dan de lens vooral op manual staan en kom niet meer aan de focusring van je lens.

Soms werkt de laatste stap ook met een automatische focus, wanneer je 1 focuspunt hebt met je camera. Vergeet dan ook niet de automatische focus weer uit te zetten als hij gefocust is, dit voorkomt dat hij gaat zoeken naar een focuspunt waardoor de camera te laat reageert.

Geldt het bovenstaande niet voor jouw camera of heb je zelf andere goede tips? Laat het vooral weten in de reacties.

Hoe fotografeer ik onweer in stappen

• 1. Zet je camera op een statief
• 2. Zet je camera op de manuele modus (M)
• 3. Focus op een onderwerp in de verte en zet de focus van je lens op manueel
• 4. Stel je ISO in op 100 (onweer dichtbij) of 500 (onweer veraf)
• 5. Stel je diafragma in op F5.6 – F11
• 6. Stel je sluitertijd in op 2 seconden (nacht) of 1/50 (dag)
• 7. Stel je trigger, afstandsbediening of start je timelapse
• 8. Geniet van de bliksemfoto’s die je weet te vangen

Voorbeeldfoto’s

Hieronder zie je enkele foto’s die zijn geschoten met een lightning trigger tijdens zowel lichte als donkere omstandigheden.

Veelgestelde vragen

Hieronder staan veelgestelde vragen die in het kort antwoord geven op de verschillende onderwerpen die we hierboven hebben besproken. Heb jij nou een vraag die niet (goed) wordt toegelicht in dit artikel, laat het weten in de reacties.

Hoe maak ik foto’s van onweer in donker?

Gebruik altijd een statief tijdens het maken van onweerfoto’s in het donker. Zorg dat je lens goed in focus is met de mogelijke bliksemontlading in de verte. Voor het gemak kan je gebruik maken van een Lightning Trigger of je kan door middel van een timelapse ook foto’s van onweer maken. Een ander alternatief is nog om je sluitertijd op een langere periode te zetten of op “bulb” stand.

Welke instellingen moet ik gebruiken om onweer te fotograferen?

Wanneer het donker is buiten kom je een heel eind met ISO 100, diafragma 5.6 en sluitertijd van 2″. Tijdens een lichtere situatie moet je denken aan een ISO van 100, diafragma van F7 – F16 en een sluitertijd van 1/30s of misschien zelfs korter.

Instellingen variëren sterk per situatie waar je je op dat moment in bevind. Is de zon al onder of is het nog dag? Idealiter zorg je dat je sluitertijd zo lang mogelijk is, maar zorg dat je diafragma daar niet onder leidt. Een diafragma van F16 is al aan de hoge kant, waardoor je scherptediepte verliest.

Hoe kan ik onweer fotograferen met mijn telefoon?

Voor je telefoon kan je gebruik maken van verschillende apps. Zowel Android als iPhone hebben diverse apps waar je uit kan kiezen. Echter hebben we nog geen goed onderzoek gedaan naar de verschillende apps. Hier maken we in de toekomst een apart artikel over.