Wat is een towering cumulus?

Een stapelwolk in de vorm van een toren. De kans is groot dat je die al wel eens hebt gezien. Huh, denk je nu waarschijnlijk: een toren? Ik? En toch is het waarschijnlijk echt waar. In de weerkunde bestaat een stapelwolk die we ’towering’ noemen, en het is een hele snelle ‘check’ of er sterke verticale bewegingen in de atmosfeer plaatsvinden.

Maar wat is nu zo’n towering cumulus? Hoe ziet een dergelijke stapelwolk eruit? En wat is het gevolg ervan? In dit artikel leggen we het aan je uit! 🙂

[toc]

[ad]

Van de ‘normale’ stapelwolk…

Ons teamlid Sipke heeft in een mooi artikel over thermiek uitgelegd dat er op zonnige dagen veel stijgende luchtbewegingen plaatsvinden vanaf de grond. Die stijgende luchtbewegingen ontstaan doordat de zon de aarde verwarmt.

En dat gaat zo in zijn werk:

Bron: NASA, licentie: publiek domein; op basis van: Kiehl, J. T., & Trenberth, K. E. (1997). Earth’s Annual Global Mean Energy Budget. Bulletin of the American Meteorological Society, 78(2), 197–208. https://doi.org/10.1175/1520-0477(1997)078<0197:eagmeb>2.0.co;2 

Er komt een hoop zonnestraling de atmosfeer in. Er gebeuren verschillende dingen met deze straling:

1. Een deel van de straling wordt gereflecteerd. De witte toppen van wolken zorgen ervoor dat een deel van de straling wordt teruggekaatst. Ook het oppervlak, zeker sneeuwvlakten en wateroppervlakken, weerkaatsen een deel van de zonnestraling.
2. Een ander deel van de straling wordt geabsorbeerd. Dat gebeurt oftewel door de aarde, oftewel door de atmosfeer.

Het zou niet gezond zijn als er alleen maar meer en meer zonnestraling bijkwam.

Aan de andere kant van het diagram zien we dan ook dat er veel zonnestraling verdwijnt uit de atmosfeer:

1. De aarde straalt warmte uit. Deze zogeheten ‘surface radiation’ komt onderweg naar boven wolken tegen. Een deel van de straling wordt door de wolken teruggekaatst, waarna ze weer wordt geabsorbeerd door de aarde. Een ander deel verdwijnt in de atmosfeer.
2. Thermiek, de opstijgende bellen van warme lucht, zijn prettig voor zweefvliegers.
3. Ten slotte komen we bij de focus van vandaag uit: evapotranspiratie. Dat is een combinatie van gewasverdamping en verdamping in de atmosfeer, die gepaard gaat met stijgende luchtbewegingen en wolkenvorming. Zodra de thermiekbel het condensatieniveau bereikt, vindt de in het diagram geschetste uitstraling van latente warmte plaats.

Goed. Maar hoe ziet dat er dan precies uit?

Nou, gewoon – een normale typische stapelwolk 🙂

Foto: Kr-val op Wikipedia, publiek domein.

[ad]

…via de towering cumulus…

Een stapelwolk groeit soms door thermiek, maar er zijn ook andere redenen waarom een stapelwolk kan groeien.

Het kan dan gaan om een front (zoals een koufront), of een trog/vore, thermisch of regulier.

Maar hoe de stapelwolk ontstaat is niet zozeer van belang voor dit artikel. We kunnen er gewoon vanuit gaan dat de stapelwolk ontstaat. We moeten nu kijken naar wat er gebeurt als de stapelwolk doorgroeit. En inderdaad: dan ontstaat de zogeheten towering cumulus!

De wolk wordt ook wel cumulus congestus genoemd.

En die ziet er zo uit – op de afbeelding zien we er twee:

Foto door de Amerikaanse weerdienst NOAA, licentie publiek domein.

Als je in de atmosfeer dergelijke ’torens’ van stapelwolken ziet, dan weet je dat er stijgende luchtbewegingen plaatsvinden die krachtiger zijn dan bij reguliere stapelwolken. Wordt er die dag onweer verwacht, dan moet je de lucht goed in de gaten houden.

…naar een onweersbui!

Want de kans is dan groot dat er op korte termijn een onweersbui ontstaat. Hoe je die kunt herkennen, lees je in dit artikel.

Dat is nu een towering cumulus! 🙂